Co roku wielu kierowców zadaje sobie podobne pytania: „Kiedy powinienem wymienić opony na zimowe?”. „Czy robić to wtedy, kiedy wszyscy? Przecież wszyscy nie mogą się mylić!”. W teorii takie założenie ma sens, jednak w ciągu blisko 10 lat naszej pracy zauważyliśmy, że większość osób planuje wymianę zbyt późno, przez co potem dłużej czekają w kolejkach do serwisów, jeżdżąc w tym czasie na oponach niedostosowanych do warunków zewnętrznych. Planowanie wymiany według kalendarza też nie zawsze się sprawdza. Podobnie jak czekanie na pierwszy śnieg. Zatem, jaka jest prawidłowa odpowiedź? Letnie opony powinniśmy zastąpić zimowymi, gdy średnia temperatura dobowa spada poniżej 7° Celsjusza.

Dlaczego? Przy niskich temperaturach mieszanka, z której wykonane są opony letnie, twardnieje, co wpływa negatywnie na ich zachowanie podczas jazdy. Niskie temperatury zmniejszają przyczepność opon letnich do podłoża, pogarszają manewrowość i wydłużają drogę hamowania. Stosując się do zalecenia wymiany opon przy średniej temperaturze dobowej poniżej 7° Celsjusza, nie tylko zwiększamy nasze bezpieczeństwo, ale mamy większą szansę uniknąć kolejek w serwisach i wydłużyć żywotność naszych letnich opon

Stojąc przed decyzją o wyborze odpowiednich opon zimowych, warto zastanowić się, w jakim samochodzie będą one montowane, w jakich warunkach najczęściej użytkowane i jakie parametry mają dla nas kluczowe znaczenie. Może to być przyczepność na mokrej nawierzchni i śniegu, energooszczędność przekładająca się na mniejsze zużycie paliwa lub głośność, wpływająca na komfort podróżowania. Na inne cechy opon zwracamy uwagę, gdy dobieramy je do samochodu wykorzystywanego do codziennej jazdy po mieście i na drogach szybkiego ruchu o wysokim standardzie odśnieżania i usuwania śliskości zimowej, a na inne, gdy będziemy eksploatować auto na obszarach wiejskich lub górskich. W pierwszym przypadku, oprócz dobrych właściwości jezdnych i krótkiej drogi hamowania, większe znaczenie będą też miały komfort pasażerów i niska głośność. Taki standard podróży zapewnią opony z mniej agresywnym bieżnikiem, optymalnym odprowadzaniem wody i wysoką przyczepnością na suchej nawierzchni. Łagodna rzeźba bieżnika przekłada się na mniejszy hałas i opory toczenia, a więc też niższe spalanie paliwa. W przypadku opon przeznaczonych do jazdy w trudniejszych warunkach, istotnym parametrem będzie ich zachowanie w kopnym śniegu i na błocie pośniegowym. Wówczas bieżnik ma bardziej agresywną rzeźbę, która zapewnia dobrą przyczepność i szybko odprowadza topniejący śnieg. Dzieje się to na ogół kosztem obniżonego komfortu – takie opony na asfalcie są nieco głośniejsze, a większe opory toczenia przekładają się na wyższe zużycie paliwa. Właściwości jezdne na suchej nawierzchni również mogą odbiegać od tych oferowanych przez opony przeznaczone do jazdy w warunkach miejskich czy autostradowych. Pamiętaj, że każda opona posiada specjalną etykietę, która opisuje podstawowe parametry opony. Zachęcamy do zapoznania się z nią przed podjęciem decyzji zakupowej.

Zgodnie z obowiązującym w UE przepisami, każda nowa opona przeznaczona do sprzedaży jest oznaczona specjalną etykietą, która zawiera najważniejsze z punktu widzenia kupującego informacje. Poniższy schemat wyjaśnia poszczególne oznaczenia i sposób czytania etykiety.

Podczas jazdy po mokrej nawierzchni, np. w czasie opadów deszczu, kluczowe jest utrzymanie stałej przyczepności opon do podłoża i w efekcie kontroli nad pojazdem. Decydują o tym trzy czynniki: prędkość, z jaką się poruszamy, głębokość bieżnika opon i intensywność opadów, a dokładniej, ilość wody, jak nie została zaabsorbowana przez podłoże. W sytuacji, gdy któryś z tych trzech czynników przekroczy wartość zapewniającą bezpieczną jazdę, pojawia się zjawisko aquaplaningu. Pomiędzy oponą i powierzchnią jezdni pozostaje warstwa nieodprowadzonej wody (tzw. film wodny), który zmniejsza bądź powoduje całkowitą utratę kontaktu opon z podłożem. Kierowca traci kontrolę nad samochodem i wpada w poślizg porównywalny z nagłym wjechaniem na oblodzoną nawierzchnię. Aby zapobiec temu zjawisku, należy pamiętać o dostosowaniu prędkości do warunków panujących na drodze oraz systematycznie monitorować stan zużycia opon. Im mniejsza głębokość bieżnika, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia aquaplaningu. Poniższa ilustracja pokazuje zależność między prędkością, z jaką porusza się pojazd, i głębokością bieżnika a przyczepnością opony do mokrej nawierzchni.

Schemat poniżej obrazuje sposób, w jaki dochodzi do częściowej lub całkowitej utraty przyczepności podczas opadów deszczu i jazdy po mokrej nawierzchni.

Poszczególne etapy utraty przyczepności oraz konsekwencje dla zachowania samochodu na drodze można zaobserwować poniżej:

Skutecznym sposobem zapobiegania zjawisku aquaplaningu jest dbanie o właściwy dobór opon oraz monitorowanie stanu bieżnika. Jego rzeźbę i głębokość możemy sami kontrolować na bieżąco, reagując z wyprzedzeniem na ewentualne ubytki. Bardzo ważne jest też dostosowanie prędkości do panujących na drodze warunków. Nawet najlepsze opony przy intensywnych opadach i zbyt wysokiej prędkości nie zagwarantują zachowania odpowiedniej przyczepności do podłoża.

A jak zareagować, gdy już dojdzie do utraty przyczepności na mokrej nawierzchni? Przede wszystkim zachować spokój – to nie sama utrata przyczepności jest najczęstszą bezpośrednią przyczyną wypadków podczas deszczu, a nerwowe reakcje czy wręcz panika za kierownicą. Dlatego warto pamiętać o tych zasadach:

• Nie wykonuj gwałtownych ruchów kierownicą. Takie zachowanie może wprowadzić samochód w poślizg.
• W razie niekontrolowanego zachowania pojazdu, zdejmij nogę z gazu, aby samochód mógł spokojnie wytracić prędkość.
• Nie wciskaj gwałtownie hamulca! W samochodzie wyposażonym w system ABS użyj hamulca płynnie, ale niezbyt mocno. Jeśli Twój samochód jest starszego typu i nie posiada ABS, hamuj pulsacyjnie (delikatnie naciśnij na hamulec, po czym na chwilę zmniejsz nacisk na pedał, aby nie doprowadzić do zablokowania kół i poślizgu).

Warto znać oznaczenia na oponie samochodowej. Poniżej krótkie wyjaśnienie.

Opony samochodowe pełnią niezwykle ważną funkcję w kwestii bezpiecznej jazdy samochodem. Z tego względu muszą one spełniać określone warunki. W innym przypadku powinny natychmiast zostać wymienione na nowe.

Bieżnik – polskie przepisy dopuszczają do użytkowania opony z bieżnikiem nie mniejszym niż 1,6 mm. Ponieważ jednak zużycie bieżnika wpływa na długość drogi hamowania i manewrowość, we FLEET MASTER rekomendujemy wymienić opony już przy zużyciu bieżnika do poziomu około 3 mm.

Wiek opony – przepisy nie regulują maksymalnego wieku opon zdatnych do użytku. Dla bezpieczeństwa powinniśmy więc obserwować opony i samodzielnie starać się ocenić stopień starzenia się gumy, z jakiej zostały wykonane. Co należy wziąć pod uwagę?

• Głębokość bieżnika – jeżeli jest mniejsza niż 3 mm, warto rozważyć wymianę opony.
• Liczba sezonów użytkowania opony – przyjmuje się, że naturalne starzenie gumy opon powoduje znaczy spadek jej właściwości w ciągu 10 lat od daty produkcji i/lub 8 lat od momentu pierwszego zamontowania na samochodzie. Tę pierwszą informację znajdziesz na każdej oponie.
• Widoczne oznaki zużycia opon – sparciała guma, wybrzuszenia, nierównomiernie zużyty bieżnik to sygnał do wymiany.
• Warunki przechowywania: niewłaściwy sposób ułożenia, temperatura czy wilgotność powietrza mogą przyspieszyć proces starzenia się opony.

Uszkodzenia – opony mogą posiadać widoczne i niewidoczne uszkodzenia, które wpływają na ich właściwości użytkowe i w efekcie, bezpieczeństwo jazdy.

• Przebicie – do naprawy nadaje się tylko przebicie, którego średnica otworu nie przekracza 5 mm. Przy większych uszkodzeniach oponę należy wymienić na nową.
• Przecięcie – jeżeli opona uległa przecięciu wskutek najechania na ostry przedmiot lub agresywnego najazdu na krawężnik, istnieje duże prawdopodobieństwo, że oprócz widocznego gołym okiem uszkodzenia warstwy zewnętrznej, zniszczeniu uległy również warstwy wewnętrzne. Stanowią one ryzyko rozszczelnienia lub pęknięcia opony podczas jazdy, dlatego bezpieczniej jest od razu wymienić uszkodzoną oponę na nową.
• Wybrzuszenia – również powstają w wyniku nagłego najechania z dużą prędkością na twardy przedmiot, krawężnik czy nawet bardzo nierówne torowisko. Wybrzuszenie opony wymaga jej wymiany na nową.
• Uszkodzenie tzw. drutówki – czyli uszkodzenie metalowej obręczy wzmacniającej oponę w miejscu styku z felgą. Ta część opony najczęściej ulega uszkodzeniu razem z felgą, np. gdy wpadniemy kołem w otwartą studzienkę kanalizacyjną, najedziemy na krawężnik itp. Czasem zdarzają się uszkodzenia tego elementu opony w trakcie jej nieumiejętnej wymiany. Takie uszkodzenie eliminuje oponę z dalszego użytkowania.

Należy pamiętać, że tylko część wspomnianych uszkodzeń jesteśmy w stanie dostrzec samodzielnie. Te po wewnętrznej, ukrytej pod samochodem stronie może zdiagnozować dopiero specjalista, dlatego warto pamiętać o regularnej kontroli opon w serwisie wulkanizacyjnym. Na taką wizytę trzeba się udać, gdy zauważymy wibracje na kierownicy, nadmierną głośność opon lub ściąganie samochodu na jedną stronę.

Jeśli uszkodzeniu ulegnie jedna opona, prawdopodobnie trzeba będzie wymienić obie opony na danej osi. Dlaczego? Jeśli do starej opony z bieżnikiem np. 4 mm na tę samą oś dołożymy nową oponę z bieżnikiem 8 mm, wpłynie to negatywnie na zachowanie samochodu podczas jazdy i nasze bezpieczeństwo. Regulują to też przepisy, zgodnie z którymi na jednej osi muszą być zamontowanie identyczne opony pod względem rozmiaru, modelu i rzeźby bieżnika, a także poziomu zużycia.